Laat deze vrouwen niet vallen!

“Niet eerder in mijn negen jaar bij Amref zag ik een groter contrast in krap één werkweek.

Eerst foto’s van Keniaanse meisjes onder paraplu’s vol ballonnen, gekleed in hun mooiste jurken. Als een kleurrijke stoet richting de hel - want zo mag je de plek waar eerder zonder verdoving hun clitoris en schaamlippen (gedeeltelijk) zijn weggesneden, van mij best noemen. Hun gezichten zijn niet goed te zien; het gebrek aan scherpte verraadt de chaotische omstandigheid waarin de foto is gemaakt.

Kort daarna beelden van meisjes elders in Kenia. Ook zij zijn prachtig uitgedost, ook zij maken een symbolische overgang naar volwassenheid. Maar dan tijdens een feestelijke avond, na afloop van een driedaagse workshop over mensenrechten, hun lichaam en seksualiteit. Bij het licht van kaarsen, omringd door familie, vriendinnen en dorpsoudsten, vieren zij hun mijlpaal."

Mokerslag

"Natuurlijk kwamen die eerste foto’s aan als een mokerslag. Meisjes van 11, 12, 13 jaar oud, zo vol dromen en levenslust, die verminkt worden: de gedachte maakt me fysiek onpasselijk. En het gaat niet eens alleen om de grove schending van hun lichaam. Want na de besnijdenis worden de meeste meisjes van school gehaald en uitgehuwelijkt. Hun kans op een zelfstandige toekomst is dan zo’n beetje voorbij.  

Wie ons volgt, weet het: Amref strijdt al jaren tegen meisjesbesnijdenis. En al zou je het na het zien van die eerste foto niet zeggen: er is wel degelijk vooruitgang geboekt."  

"Want dit is het contrast waar ik het over heb: terwijl mijn Keniaanse collega’s in de regio Kuria de noodklok luidden over de ‘mass cuttings’ waarbij recent 1.000 meisjes en vrouwen zijn besneden, vond er een paar honderd kilometer naar het oosten, in Kajiado, een alternatief ritueel plaats. Welgeteld 460 meisjes uit de Masai ‘werden vrouw’, met alle respect voor hun welbevinden, lichamelijke integriteit en hun toekomstkansen."

Proces van jaren

"Dat deze Masai het mes opgaven, komt niet uit de lucht vallen. Sterker nog: het gaat hier om een proces van jaren. Mijn lokale collega’s leggen contact, vaak wordt er eerst gewerkt aan watervoorziening, en pas als er vertrouwen is opgebouwd, komt het onderwerp meisjesbesnijdenis op tafel.  

Tegelijkertijd trainen we vrouwen uit de gemeenschap zelf, die in opstand kwamen of willen komen tegen besnijdenis. Met evenveel geduld als onverzettelijkheid praten zij met dorpsoudsten, meisjes, jongens, leraren, religieuze leiders. Beetje bij beetje worden de meningen zo bijgesteld. In totaal is via deze methode 21.000 meisjes een besnijdenis bespaard gebleven." 

"Ook in Kuria hebben we geïnvesteerd. En ook in Kuria zagen we de afgelopen drie jaar het aantal besnijdenissen afnemen. Tot afgelopen week een uitbarsting van geweld ons op de feiten drukte: dit gevecht is er één van de lange adem."

Opgeven? Dat nooit! 

"We weten nog niet precies wat deze gemeenschap bewoog. Is een recente opmerking van de Keniaanse president over ’cultuur’ die ‘behouden mag blijven’ opgevat als toestemming voor een handeling die bij wet verboden is? Is het een uitbarsting van frustratie onder conservatieven, over een wereld die ze te snel zagen veranderen? We zijn dat aan het onderzoeken, en we gaan er alles aan doen de oorzaak weg te nemen. Want opgeven? Dat nooit."

"Daarbij is het ontzettend belangrijk dat onze regering deze missie steunt. De Nederlandse overheid heeft al veel geïnvesteerd in vrouwenrechten, met mooie resultaten, en daar mogen we trots op zijn. De geboekte vooruitgang staat echter onder druk, nu het Kabinet zwaar wil bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking.

Met het drama in Kuria vers in het geheugen, en in de wetenschap dat de Tweede Kamer donderdag over het budget voor onze sector debatteert, kan ik onze politici niet dringend genoeg vragen: alsjeblieft, ga door met wat we al deden, en laat deze vrouwen niet vallen.” 

Danny Dubbeldeman